-
18 phút trước
Vào tháng 1/1997, rất lâu trước khi xuất hiện hiện tượng “thợ săn ấu dâm” trực tuyến, một người bà đến từ Scotland đã trở nên nổi tiếng chỉ sau một đêm, khi bà đuổi thành công một kẻ phạm tội tình dục trẻ em bị kết án ra khỏi khu nhà ở Raploch, thuộc Stirling.
Bà Margaret “Big Mags” Haney, cùng phong cách sử dụng công lý đám đông, đã biến bà trở thành một nhân vật truyền thông nữ quyền mẫu hệ.
Một trong những lần xuất hiện nổi tiếng nhất của bà là trên chương trình truyền hình trong ngày Kilroy, nơi bà được mời tham gia thảo luận về “nỗi hoảng loạn về ấu dâm” đang lan rộng khắp cả nước.
Bà Haney đã tranh cãi với người dẫn chương trình, cãi vã với các khách mời khác và đe dọa hai người đàn ông trong số các khán giả — những người rõ ràng đang cải trang — và từng bị kết tội lạm dụng trẻ em.
Danh tiếng của bà tăng vọt, và trong vai trò người tự nhận là nhà vận động chống ấu dâm, bà bắt đầu xuất hiện tại các cuộc biểu tình trên khắp cả nước.
Bà được coi là người thẳng thắn, được nhiều nơi hoan nghênh vì đã đứng lên bảo vệ những người tử tế và hành động để, theo cách bà nói, giải quyết một vấn đề mà không ai khác quan tâm.
Đôi khi với micro, đôi khi với tấm biển, nếu bà Mags là thành viên của một băng đảng, điều đó cũng thu hút sự chú ý của báo chí — và bà liên tục xuất hiện trên phương tiện truyền thông.
Bà Cassie Donald, cháu gái của bà Haney, người lần đầu phát biểu trên một podcast của BBC, cho biết: “Tôi nghĩ có điều gì đó sâu thẳm trong tâm hồn bà mà bà thực sự tin là sai trái.”
“Cộng đồng đã đủ đau khổ mà không cần đến những kẻ ấu dâm.”
“Bà không phải là người duy nhất đứng dậy. Bà chỉ là người hét to nhất thôi.”
Nhưng bà Haney đang che giấu một bí mật — và chẳng bao lâu sau, bí mật đó bị lộ.
Sáu tháng sau khi bà Haney hành động như một “cảnh sát tự phát” và nổi tiếng nhanh chóng, sự chú ý của báo chí chuyển sang hồ sơ tội phạm của gia đình bà.
Bà Big Mags là người cầm đầu một “làn sóng tội phạm gia đình”, gây ra các vụ trộm cắp và bạo lực trên khắp thành phố Stirling.
Gia đình bà được các tờ báo lá cải gọi là “Gia đình Scotland đến từ địa ngục “.
“Một số người trong số họ có thể đã phạm rất nhiều tội danh dưới danh nghĩa của họ,” Mark McGivern của tờ Daily Record nhớ lại.
“Số lượng tội ác mà gia đình đó gây ra ở Stirling đã trở thành huyền thoại, nên họ không phải là những người đáng để ở gần,” ông nói.
Khi tội ác của gia đình bị phơi bày và sự kiên nhẫn của cộng đồng địa phương chạm đến giới hạn, bà Big Mags và gia đình Haney đã bị một đám đông khoảng 400 người buộc phải rời khỏi khu điền trang — đông hơn cả nhóm đã đứng lên loại bỏ tên ấu dâm Alan Christie sáu tháng trước đó.
Đám đông tụ tập gần căn hộ của bà Mags, hô vang: “Hãy đốt lửa và đặt gia đình Haney lên trên.”
Khi tiếng hô vang ngày càng lớn, xe cảnh sát lao vào khu Huntly Crescent để ngăn chặn bạo loạn.
Bà Haney xuất hiện với áo phông màu hồng và dép lê, giơ ngón tay giữa về phía đám đông khi bà bị đưa đi vì lý do an toàn.
Sau khi bị trục xuất khỏi điền trang Raploch, bà Haney được đưa đến một khu nhà ở công tạm thời.
Tuy nhiên, vì không có chính quyền địa phương nào khác ở Scotland hay miền Bắc nước Anh muốn tiếp nhận bà, nên cuối cùng bà định cư tại phố Lower Bridge, cách nơi ở cũ không xa.
Suốt thời gian đó, bà vẫn là một nhân vật nổi tiếng, và báo chí Scotland vẫn dành sự quan tâm đặc biệt đến câu chuyện của bà Big Mags.
Vào năm 2000, một bí mật còn đen tối hơn về người mẹ và gia tộc Haney đã bị tiết lộ.
Tờ báo của Mark McGivern phát động chiến dịch “Shop-A-Dealer”, kêu gọi độc giả cung cấp thông tin ẩn danh về các trùm buôn heroin lớn nhất cùng âm mưu của họ.
Điện thoại đổ chuông liên tục — nhiều người gọi đến để tố cáo Big Mags, vạch trần bà là trùm của một đường dây ma túy, điều hành hoạt động buôn bán heroin ngay từ căn hộ của gia đình mình.
Ông McGivern nhớ lại sự thay đổi trong địa vị của bà Mags, từ được tôn vinh trở thành một hình tượng đáng sợ.
“Bà ấy là một nhân vật của công chúng, một thủ lĩnh cộng đồng, một trùm buôn heroin và là một tay xã hội đen,” ông nói.
Nhà báo này có một nguồn tin đáng tin cậy cung cấp thông tin về hoạt động buôn bán ma túy của Haney, với Mags là người đứng đầu. Vì vậy, ông đã “tìm hiểu” và chứng kiến các thành viên trong gia đình bán ma túy từ các căn hộ.
Ông McGivern thậm chí còn mua một vài túi heroin từ các tay sai của bà Haney như một phần trong cuộc điều tra.
Mặc dù đã có đủ tài liệu cho bài viết, ông vẫn quyết định thử tiếp cận trực tiếp chính bà sếp này.
“Tôi bước vào, được mời vào phòng khách và khá ngạc nhiên khi thấy bà Mags ngồi trên ngai vàng — một chiếc ghế lớn đặt giữa phòng,” vị phóng viên nhớ lại.
“Tôi hỏi mua ma túy — heroin — và bà ấy nhìn tôi rồi nói: ‘Chúng tôi không bán heroin ở đây’.”
“Tôi đã nghĩ: ‘Làm sao tôi có thể thoát khỏi đây?'”
Cảm thấy bối rối và phần nào sợ hãi, ông McGivern vội vã rời khỏi “Pháo đài Haney”, như mọi người vẫn gọi, và quay trở lại để viết bài báo của mình.
Tờ Daily Record đã đăng hình bà Mags khắp mặt báo với tiêu đề “Người bán ma túy số một”.
Một chiến dịch truy quét của cảnh sát diễn ra sau đó. Bốn thành viên của gia đình Haney bị bắt vì tội liên quan đến ma túy và bị xét xử tại Tòa án Tối cao ở Edinburgh.
Tòa án được biết bà Haney kiếm tới 1.000 bảng (khoảng 35 triệu VND) mỗi ngày từ hoạt động này, ngoài khoản trợ cấp nhà nước 1.200 bảng (khoảng 42 triệu VND) mỗi tháng.
Thẩm phán Lady Smith cho biết bà Mags, 60 tuổi, là kẻ chủ mưu đứng sau toàn bộ hoạt động, buôn bán một lượng lớn heroin từ nơi được gọi là “khách sạn Haney”.
Bà Haney bị kết án 12 năm tù. Con gái bà là Diane, 35 tuổi, bị kết án 9 năm tù. Cháu gái Roseann, 40 tuổi, bị kết án 7 năm tù và con trai Hugh, 31 tuổi, bị kết án 5 năm tù.
Con gái của bà Diane, Cassie, mới chỉ 10 tuổi khi mẹ và “bà ngoại” của cô phải vào tù.
Cô Cassie chia sẻ với BBC: “Tôi nhớ mình đã đến trường vào sáng ngày họ bị tuyên án, và khi trở về nhà, họ đã không còn ở đó nữa.”
Cô Cassie kể: Có người nói với tôi rằng ‘Mẹ của em đang ở trong tù, nhưng em sẽ sớm gặp lại bà thôi.'”
“Thái độ đối với họ vào thời điểm đó chủ yếu là: ‘Bạn đã làm thì bạn phải chịu trách nhiệm,’ và không có nhiều sự quan tâm dành cho họ.”
Bất chấp những bản án đã được tuyên, người dân địa phương và các nhà báo vẫn không hiểu vì sao phải mất quá nhiều thời gian mới triệt phá được đường dây ma túy của gia đình Haney, vốn được cho là đã hoành hành suốt những năm 1990.
Các thành viên trong gia đình Haney bị kết án vì tham gia vào một hoạt động buôn bán ma túy kéo dài suốt 18 tháng, cho đến khi họ bị bắt vào năm 2001.
Ông Simon McLean, một cảnh sát đã nghỉ hưu từng điều tra băng nhóm Haney, chia sẻ với podcast của BBC về lý do tại sao hoạt động của họ không bị ngăn chặn sớm hơn.
“Câu trả lời hiển nhiên là bà ấy đã cung cấp thông tin [cho cảnh sát],” ông nói.
“Tôi từng gặp tất cả các gia đình tội phạm và thủ lĩnh của các băng nhóm tội phạm có tổ chức, và chưa bao giờ gặp ai không nói chuyện với cảnh sát ở một mức độ nào đó.”
Một nguồn tin từ phía cảnh sát khác cũng xác nhận rằng bà Big Mags từng cung cấp thông tin cho cảnh sát.
Bà Mags Haney qua đời vì bệnh ung thư vào năm 2013, hưởng thọ 70 tuổi.
Mười hai năm sau, cô Cassie tin rằng di sản của bà cô phức tạp hơn nhiều so với những gì được truyền thông mô tả.
“Hai điều có thể cùng đúng một lúc,” cô nói.
“Bạn có thể là một kẻ buôn bán ma túy, người đã bán những loại chất có thể gây chết người — nhưng đồng thời vẫn có thể là một người bà yêu thương và là một người tốt.”
“Tôi vẫn cảm thấy rằng chúng ta có trách nhiệm kể lại câu chuyện của bà.”